WAT IS EEN EILAND?

Zeeburgereiland. De helft is al bebouwd en bewoond, de andere helft bestaat uit een kale vlakte met een paar bouwketen, en veel hekken eromheen. Betonplaten vormen  de wegen over de kale vlakte. Je zou denken dat daar niks is. Niets is minder waar. Alles is al ingevuld. Op de website van de gemeente staat wat er gaat komen, in mooie woorden en prachtige 3D tekeningen.  Op de tekeningen schijnt de zon, staan groene bomen, fietsen mensen door de straat. Iedereen zal hier gelukkig zijn, is de boodschap die me tegemoet komt, als je in één van de ruim vijfduizend nieuwe huizen die er komen, gaat wonen. Ik word er droevig van.  De verbeelding die zij gebruiken staat zo ver af van de realiteit. Er staat geen fiets met een lekke band, geen auto fout geparkeerd, geen bushokje is beklad met graffiti. 

Ik loop rond in het bebouwde deel van het eiland. Ik zie gras gepland tussen de tegels van de stoep groeien. Een steen en een strak blokje gras wisselen elkaar geordend af. Er kan zelfs niet gewoon gras tussen de tegels komen, het is georkestreerd. Een ritme van grijs en groen. Ik huiver. 

Een eiland, ik denk aan Terschelling, waar ik vaak en graag kom. Ik hoop altijd dat het weer zo slecht zal zijn, dat ik vast op het eiland kom te zitten. Even los van het vasteland voel ik er toestemming om ook alle vaste-land-gewoontes los te laten.

Als je de metafoor van een eiland doordenkt, waar kom je dan uit? Het is afgesloten. Het is een sterke eigen wereld. Je hebt ‘de eilanders’ en de toeristen of bezoekers. Als je er geboren bent, ben je een echte eilander. Kun je het ook worden als je er langer woont? Er is dus iets met erbij horen. Ik voelde dat een beetje toen ik er buiten het toeristenseizoen was om te schrijven en elke ochtend bij de bakker koffie dronk; ik werd betrokken in de gesprekjes tussen de bewoners die langskwamen. Ik ging ook naar de kapper, en hoorde daar nog meer verhalen. Maar ik bleef gast. Ik ging immers weer weg. Toch voel ik me betrokken en ik voel me er een beetje thuis. 

Ik denk dat in de metafoor van een eiland ook past dat mensen van hun plek houden. Het is hun eiland. Ze zorgen ervoor, ze hebben gewoontes die je als buitenstaander niet kent. Zo stond de straat - geen doorgaande weg - waar mijn huisje aan lag op een keer helemaal vol auto’s en liepen er veel mensen. Ik wist niet wat er aan de hand was, dus vroeg ik het iemand, die me vertelde dat er een bewoner was overleden en dat dan iedereen afscheid komt nemen. Zo zijn er veel meer gebruiken en gewoontes. Op zondag keihard over het strand rijden in een jeep. Dat bleek dus geen nieuwe toeristen-aanbod, zoals ik aanvankelijk geïrriteerd dacht. Bewoners hebben een vergunning om zondags op het strand te rijden. Toen ik dat begreep, vond ik het minder irritant. Ik genoot van hun plezier. Ik dacht: hoe fijn om zoiets als bewoners met elkaar te hebben. Het eiland is niet alleen van de toeristen. Bewoners hebben een sterke verbinding en eigen tradities.

Dit gaat dus over inclusiviteit, erbij horen. Dat is tegelijkertijd ook uitsluitend. Je hoort erbij, of niet. Bewoner of bezoeker of toerist.